Pogled kroz okular: prof. dr Nele Puškaš

Pozivamo Vas da u subotu, 11. oktobra 2025. godine u 12 časova u Rančićevoj kući, kulturnom dobru Srbije i sedištu ustanove Centar za kulturu Grocka, prisustvujete otvaranju izložbe „POGLED KROZ OKULAR“ autorke prof. dr Nele Puškaš, povodom 100 godina od objavljivanja „Mikrofotografskog atlasa normalne histologije“ prof. dr Aleksandra Đ. Kostića.

Prilikom otvaranja izložbe nastupiće mladi pijanista Vedran Branković iz Grocke.

Izložbom „Pogled kroz okular“, koja je početkom godine predstavljena javnosti u Galeriji nauke i tehnike SANU, obeležava se sto godina od objavljivanja Mikrofotografskog atlasa normalne histologije.

Autor atlasa je Aleksandar Đ. Kostić, jedan od prvih profesora Medicinskog fakulteta u Beogradu i dekan u tri mandata. Profesor Kostić je osnovao Katedru za histologiju i embriologiju, bio prvi lekar na našim prostorima koji se bavio seksologijom, autor višejezičnog Medicinskog rečnika, pijanista, kompozitor, pisac, pesnik, arheolog, a pored svih interovanja i aktivnosti, bio je i pionir medicinske fotografije i filma u Srbiji. Godine 1924. osnovao je i Fotografsko odeljenje pri samom Institutu, a 1928. i Beogradski foto-klub i uradio na hiljade fotografskih snimaka najrazličitijih motiva i tema.

U to vreme, početkom HH veka, kada su crteži bili glavno sredstvo prikazivanja histoloških preparata, a fotografija tek počinjala da se primenjuje u biomedicinskim naukama, objavljivanje atlasa sa oko 150 originalnih fotografija tkiva i organa predstavljalo je izuzetan naučni i tehnički podvig, vredan pažnje i danas. Bio je to prvi histološki atlas namenjen studentima i prvo štampano autorsko izdanje jednog profesora novoosnovanog Medicinskog fakulteta u Beogradu.

Na izložbi će, pored originalnog Mikrofotografskog atlasa normalne histologije iz 1925. godine, biti prikazani ispitni albumi sa mikrofotografijama, originalni histološki preparati iz perioda Kostićevog rada, mikroskop i oprema za izradu histoloških preparata, kao i dijapozitivi koji se i danas čuvaju na Institutu.

Autorka izložbe: dr Nela Puškaš, redovni profesor na Katedri za histologiju i embriologiju Medicinskog fakulteta u Beogradu. Njen pedagoški i istraživački rad u oblasti neuronauka, u poslednjih nekoliko godina dopunjen je i istraživanjima u oblasti istorije medicine. Glavni povod za to bilo je upravo nedavno otkriće bogate fotografske zaostavštine profesora Aleksandra Kostića u prostoru Instituta za histogiju i embriologiju u Beogradu. Na njenu inicijativu uspostavljena je saradnja i urađena digitalizacija pronađene zaostavštine u Audiovizuelnom arhivu i Centru za digitalizaciju SANU. Digitalizovani materijal prof. Nela Puškaš je prvi put predstavila javnosti 2022. godine, u okviru izložbe „Tajne iz zaboravljene arhive“.

Potom je, u saradnji sa Zoricom Atić, istoričarkom umetnosti, autorkom i kustoskinjom Legata dr Aleksandra Kostića u Grockoj, priredila izložbu „Skice iz života porodice Kostić“, 2023. godine. Izložba „Pogled kroz okular“ treća je u nizu, kojom dr Nela Puškaš nastavlja promociju bogate fotografske zaostavštine Aleksandra Kostića.

Legat dr Aleksandra Kostića u Grockoj: Opština Grocka baštini poklon-zaostavštinu porodice Kostić i čuva kulturu sećanja na prof. dr Aleksandra Kostića, koji je u staroj varoši rado i često boravio u svom letnjikovcu s pogledom na Dunav. Stalna postavka „Legat dr Aleksandra Kostića“, o kojoj se stara Centar za kulturu Grocka, obuhvata izvanredne artefakte - vredne arheološke i paleontološke nalaze, rukopise, crteže, porodične fotografije... kao i lične predmete profesora Kostića i njegove supruge Smilje Kostić-Joksić.

Galerija Rančićeva kuća: Galerijski prostor Centra za kulturu Grocka nalazi se u originalnom ambijentu Rančićeve kuće, varoške kuće s početka 19. veka. Objekat uživa zaštitu nadležnog Zavoda za zaštitu spomenika kulture grada Beograda kao spomenik kulture/narodnog neimarstva od velikog značaja za Republiku Srbiju.

Izložba traje do 3. novembra 2025. godine.